Γράφει η Δικηγόρος Αθηνών Αναστασία Χρ. Μήλιου*
Από το 1990 ως το 2004 είχαν δοθεί περίπου 40.000 δάνεια πόσου 60.000 ευρώ σε παλιννοστούντες ομογενείς, στο πλαίσιο του κρατικού προγράμματος της στεγαστικής τους αποκατάστασης με εγγύηση του δημοσίου.
Τα περισσότερα από τα δάνεια των παλιννοστούντων αν και δεν ήταν εξασφαλισμένα με προσημείωση υποθήκης χρησιμοποιήθηκαν για την αγορά κατοικίας.
Τα δάνεια παλιννοστούντων εν μέσω της μεγάλης οικονομικής κρίσης που εμφανίστηκε στην χώρα, σταμάτησαν στις περισσότερες των περιπτώσεων να εξυπηρετούνται. Στα δάνεια παλιννοστούντων ήταν συμβεβλημένο και το ελληνικό δημόσιο ως εγγυητής για κάποιο ποσό ή και για όλο το δάνειο ανάλογα με τους όρους της δανειακής σύμβασης.
Ο λόγος αυτός δημιούργησε νομικούς προβληματισμούς για το αν τα δάνεια αυτά μπορούσαν να υπαχθούν στην ρύθμιση του Ν. Κατσέλη, δηλαδή στην ρύθμιση για τα υπερχρεωμένα. Υπήρξε γνωμοδότηση από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους θετική και το πρόβλημα λύθηκε. Το 2018 υπουργική απόφαση όριζε ότι για τα δάνεια παλιννοστούντων μπορεί να ρυθμίσει η τράπεζα με τους δανειολήπτες χωρίς την παρεμβολή του δημοσίου.
Εν τω μεταξύ τα περισσότερα από τα δάνεια αυτά είχαν σταματήσει να εξυπηρετούνται από τις αρχές της οικονομικής κρίσης, χωρίς κανείς από τους οφειλέτες-παλιννοστούντες ομογενείς να ενοχληθεί από την τράπεζα για καθυστέρηση. Κάποιοι λοιπόν είχαν την πρόνοια ή την δυνατότητα να τα συμπεριλάβουν στις οφειλές τους και να τα ρυθμίσουν δικαστικά.
Οι υπόλοιποι απλά τα άφησαν και τα δάνεια ξεχάστηκαν…. μέχρι αυτό το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι αυτό είτε από δικηγορικά γραφεία ή από εισπρακτικές εταιρείες, οι οφειλέτες δέχθηκαν τηλεφωνηματα για την άμεση καταβολή της εξάμηνης δόσης. Δεν συζητησαν για ρύθμιση, δεν έστειλαν καμία καταγγελία με εξώδικο. Μετά το πέρας της προθεσμίας που έταξαν, οι δανειολήπτες έλαβαν δγη πληρωμής και καλούνταν να πληρώσουν το οφειλόμενο ποσό με τόκους και άλλες επιβαρύνσεις. Οι δγες πληρωμής εμφανίζονται η μία πίσω από την άλλη για όλα τα δάνεια παλιννοστούντων που δεν έχουν πληρωθεί ή ρυθμιστεί.
Στα δάνεια αυτά όπως προαναφέρθηκε εγγυητής είναι το ελληνικό δημόσιο. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι η τράπεζα μπορεί να αναζητησει την εξόφληση του δανείου από το κράτος. ¨Όμως αν ανατρέξει κάποιος στο ν. 2790/2000 που αφορά τα δάνεια αυτά και την εγγυηση του δημοσίου, καθώς στις μετέπειτα υπουργικές αποφάσεις θα διαπιστώσει ότι το δημόσιο καθίσταται εγγυητής υπό ορισμένες προϋποθέσεις και όχι αν αυτές δεν πληρούνται.
Επομένως αυτοί που εφησυχάστηκαν ότι το κράτος θα πληρώσει, μπορεί να κάνουν λάθος. Σε άλλες περιπτώσεις που το κράτος πράγματι είναι εγγυητής, (αυτό εξετάζεται και διαπιστώνεται κατά περίπτωση), η τράπεζα μπορεί να αναζητήσει την είσπραξη των οφειλομένων από αυτό, αλλά και από τον οφειλέτη. Αν το κράτος πληρώσει στην τράπεζα το ποσό, μπορεί να στραφεί αυτό κατά του οφειλέτη μετά.
Ο οφειλέτης δεν μπορεί να γνωρίζει αν και πότε το δημόσιο θα καταβάλει την οφειλή προς την τράπεζα. Η διαταγή πληρωμής που του κοινοποιείται έχει μία και μοναδική προθεσμία για να προσβληθεί και να τον προστατεύσει από την τράπεζα και από ενδεχόμενο πλειστηριασμό του ακινήτου του.
Έχουμε πει πολλές φορές ότι η δγη πληρωμής είναι το πρώτο βήμα που οδηγεί σε πλειστηριασμό ή κατάσχεση. Στην περίπτωση διαταγής πληρωμής, ο οφειλέτης πρέπει οπωσδήποτε να απευθυνθεί σε δικηγόρο προκειμένου να ασκήσει ανακοπή κατά της δγης πληρωμής διότι αυτό είναι το μοναδικό ένδικο βοήθημα που διαθέτει προκειμένου να αναστρέψει, να απενεργοποιήσει ή και να καθυστερήσει την σε βάρος του κατάσχεση. Η προθεσμία που έχει για να το κάνει αυτό είναι μόλις 15 εργασιμες ημέρες που ξεκινούν να μετράνε από την επομένη της επίδοσης σε αυτόν της δγης πληρωμής.
Στην συγκεκριμένη λοιπόν περίπτωση, αν ο οφειλέτης λάβει δγη πληρωμής, προκειμένου να διασφαλίσει τυπικά έστω τα δικαιώματα του κατά της τράπεζας θα πρέπει να ασκήσει εντός της 15ημερης προθεσμίας την ανακοπή. Αν το δημόσιο εν τω μεταξύ καταβάλει το ποσό, τότε η συζήτηση της ανακοπής μπορεί να καταστεί χωρίς αντικείμενο για τον οφειλέτη. Αυτό είναι το θετικό σενάριο. Διαφορετικά ο οφειλέτης θα πρεπει να επιμείνει στην ανακοπή του και έχει ακίνητο στο όνομά του ενδεχομένως να χρειαστεί να ασκήσει και αίτηση αναστολής για να το προστατέψει.
Προσοχή διότι η αίτηση αναστολής ως δικονομικό βοήθημα του οφειλέτη υπάρχει μόνο κατά την επίδοση της δγης πληρωμής και όχι κατά την έναρξη της κατάσχεσης όπως ίσχυε παλιά.
Επομένως ο οφειλέτης που έχει λάβει τέτοιου είδους δάνειο και το έχει ξεχάσει, να έχει το νου του ότι μπορεί ανά πάσα ώρα να λάβει δγη πληρωμής. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με δικηγόρο και να δρομολογήσει την άσκηση ανακοπής κατά της δγης πληρωμής ώστε να μην χάσει τα δικαιώματα του.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΡ. ΜΗΛΙΟΥ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΑΡΕΙΩ ΠΑΓΩ
Λεωφ. Μεσογείων 403, Αγία Παρασκευή
Τηλ. 6945-028153, 213-0338950
e-mail: natmil@otenet.gr
www.legalaction.gr, fb: Αναστασία Μήλιου
